مبلغ باورنکردنیِ پول بلوکه‌شده در لاتاری ایران‌خودرو
نشان تجارت - متقاضیان خودرو در طرح فروش جدید شرکت ایران‌خودرو تاکنون ۷۰۰ هزار میلیارد تومان پول بلوکه کرده‌اند.
این طرح که خارج از سامانه یکپارچه خودرو اجرا می‌شود به متقاضیان خودرو اجازه می‌دهد با بلوکه کردن ۲۳۰ میلیون تومان در حساب‌های وکالتی، حتی بدون داشتن گواهینامه رانندگی در قرعه‌کشی فروش محصولات ایران‌خودرو شرکت کنند و در صورت برنده شدن خوردو را به قیمت کارخانه خریداری کنند.
براساس داده‌های سایت شرکت فناوری بورس تهران، ارزش بازار ایران خودرو در حال حاضر حدود ۶۹ هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین سرمایه‌ای که برای این قرعه‌کشی جدید ایران‌خودرو در بانک بلوکه شده بیش از ده برابر ارزش آن است.
صورتحساب‌های مالی ایران خودرو همچنین از زیان انباشته ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی حکایت می‌کند.
تاکنون نزدیک به سه میلیون نفر در این قرعه‌کشی شرکت کرده‌اند. یکی از دلایل افزایش میزان ثبت‌نام حذف شرط داشتن گواهینامه برای متقاضیان است.
اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد باعث ورود تقاضای سوداگرانه و غیرمصرفی به قرعه‌کشی‌های خودروسازان در ایران شده است. روش فروش خودرو‌های کارخانه‌ای در ایران باعث شده تا ناظران این روش را به نوعی «لاتاری» تشبیه کنند.
میزان سود برندگان قرعه‌کشی متناسب با نوع خودروی انتخابی و شرایط بازار است، اما سود خرید خودرو به قیمت کارخانه در ایران به طور متوسط بین ۳۰ تا ۵۰ درصد ارزیابی می‌شود.
روزنامه «دنیای اقتصاد» رانت حاصل از سود فروش این خودرو‌ها در بازار آزاد را ۳۰ هزار میلیارد تومان محاسبه کرده است. در این محاسبه میانگین بازدهی قیمتی فروش قرعه‌کشی جاری چیزی حدود ۲۵۰ میلیون تومان و ظرفیت فروش جدید خودرو حدودا ۱۲۰هزار دستگاه در نظر گرفته شده است.
عملکرد بانک‌ها نیز در تشدید تقاضای دلالان در لاتاری ایران‌خودرو تاثیر‌گذار بوده است.
در شرایطی که بانک‌ها تاکنون شرایط سختی را برای ارائه تسهیلات درنظر می‌گرفتند، به تازگی تسهیلاتی تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان برای متقاضیان در نظر گرفته‌اند. از سوی دیگر بانک‌ها برای ارائه حساب‌های وکالتی مورد نیاز برای ثبت‌نام خودرو نیز با یکدیگر وارد رقابت شده‌اند. برخی از بانک‌ها برای جذب مشتری بیشتر امکان ثبت‌نام اینترنتی برای حساب وکالتی را هم فراهم کرده‌اند.
میانگین اختلاف قیمت بازار آزاد و قیمت کارخانه در محصول پژو ۲۰۷ دستی ۱۹۰ میلیون تومان، تارا V۴ حدود ۲۶۰ میلیون تومان، هایما SY حدود ۴۳۰ میلیون تومان، رانا پلاس ۱۴۵ میلیون تومان، سورن پلاس ۱۳۰ میلیون تومان و فاصله قیمت هایما ۵ S در کارخانه و بازار حدود ۳۱۰ میلیون تومان خواهد بود.
همزمان افزایش آگهی فروش حواله‌های خودروی «ریرا» از سوی متقاضیان «سهمیه مادران» نیز بخش دیگری از سوداگری خودرو را در روز‌های اخیر شکل داده است.
ایران خودرو پیرو طرح «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ایران» فروش این خودروی جدید را به مادرانی که فرزند دوم یا بیشتر آن‌ها بعد از تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۰ متولد شده‌اند، اختصاص داده است. ثبت‌نام کنندگان هم از حالا برای فروش حواله خود قیمت ۲۰۰ تا ۵۲۰ میلیون تومانی تعیین کرده‌اند.
روش قرعه‌کشی برای فروش خودرو در ایران از چهار سال پیش آغاز شد. این روش در کنار محدود کردن فروش به سامانه یکپارچه و دخالت دولت در عرضه محصولات در بورس کالا بازار خودرو در ایران را به یک بازار دستکاری شده و رانتی تبدیل کرده است. دولت ادعا می‌کند با این اقدامات به دنبال «توزیع عدالت» و «حمایت از مصرف‌کننده» است، اما در عمل مصرف‌کننده واقعی شانس کمی برای دسترسی به خودرو با قیمت کارخانه دارد.
